Logo
AchtergrondAchtergrond Roma en Sinti

Achtergrond Roma en Sinti

Image

Afkomst

Roma en Sinti zijn van oorsprong afkomstig uit tedia. Zij leven verspreid over de hele wereld en hebben een eigen cultuur en taal. Wereldwijd zijn er ongeveer 12 miljoen Sinti en Roma. Acht miljoen Sinti en Roma leven in Europa. De meesten van hen zijn te vinden in de Balkan, met name in Roemenië. Een klein deel woont in West-Europa, het Midden-Oosten, Noord- en Zuid-Amerika en Noord-Afrika. Sinti en Roma zijn over de hele wereld verspreid zijn. Om die reden hebben ze geen vastliggende cultuur of sociale organisatie. Kenmerkend voor Sinti en Roma is het sterk ontwikkelde groepsgevoel en het zich isoleren als groep van de samenleving. Zowel de Roma als de Sinti hebben een eigen taal. Elke subgroep spreekt een eigen dialect dat vaak sterk afwijkt omdat door het ‘gastland’ de woorden­schat, uitspraak en grammatica sterk veranderden.

Levenswijze

Veel Sinti bevolken al eeuwenlang ons land; de meesten wonen in een wagen. De Roma zijn afkomstig uit Oost-Europa. Een tijdlang trokken ze door Europa en werden ze aan de landsgrenzen steeds terug gestuurd. Om een einde te maken aan deze onhoudbare situatie heeft Nederland in 1977 een groep Roma toegelaten en gelegaliseerd.

Tussen de Roma en Sinti is er weinig contact. Ze houden altijd een zekere afstand van de burgersamenleving, die in hun ogen sterk gericht is op het individu en vaste regels. Roma en Sinti daarentegen hebben een meer spontane en op de familie gerichte levenswijze. Ze onderscheiden zich van de burgersamenleving onder andere door een eigen taal, het Romanes en de toepassing van een eigen rechtspraak door de stamoudsten.

Afstand tot burgersamenleving

De afstand tot de burgersamenleving is in het verleden versterkt door de vaak repressieve maatregelen, door vervolging e door volkerenmoord. Zo werden vele Sinti en Roma in de vorige eeuw slachtoffer van de holocaust in de Tweede Wereldoorlog. In hun gemeenschap is vader de autoriteit: hij regelt alles naar buiten.

Moeder heeft de leiding binnen het gezin. Kinderen worden erg beschermd opgevoed. Zij worden bijna nooit alleen gelaten in de burgermaatschappij: vooral meisjes worden tot op 15, 16-jarige leeftijd gehaald en gebracht door vader of een oudere broer. Meisjes krijgen al jong, zo rond het tiende jaar, een aantal plichten in de huishouding opgelegd. Jongens zijn meer autonoom. De kinderen groeien op jonge leeftijd als vanzelfsprekend in de rol van volwassene.

Roma en participatie in samenleving

Voor Roma-kinderen is participatie in de samenleving niet vanzelfsprekend (in dit filmpje van de EU wordt dit geïllustreerd). In 2011 is op verzoek van gemeenten door het ministerie Veiligheid en Justitie en het ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid het programma Aanpak uitbuiting (Roma) kinderen opgezet.

Een integrale aanpak die veel kennis en instrumenten heeft opgeleverd. In veel multi-probleemgezinnen met een Roma achtergrond gaan de kinderen niet naar school. Sommige kinderen worden zelfs slachtoffer van bijvoorbeeld gedwongen uithuwelijking, criminele uitbuiting of kinderhandel. Van oudsher beoefenen Roma ambachtelijke beroepen in de handel, muziek of seizoensarbeid.. Veel Roma zijn in Nederland nog steeds laaggeschoold, wat beperkend is voor hun perspectieven op de arbeidsmarkt.

Grote variëteit

Roma zijn in Nederland zijn een zeer diverse groep. Het is daarom belangrijk om heel voorzichtig om te gaan met generalisering. Er zijn gezinnen waar de participatie in de samenleving niet goed gaat en multi-problematiek speelt. Daarentegen komen wij in Nederland ook hoger opgeleide Roma tegen die participeren in de samenleving.

Achtergrond Roma & Sinti

Sinti en Roma in en rond Den Haag (1900-1970)

Als onderdeel van de viering “75 jaar Vrijheid” presenteert het Haags Gemeentearchief de resultaten van een kortlopend archiefonderzoek over de Sinti en Roma in Den Haag in de periode 1900-1970. De publicatie betreft de geschiedenis van de Sinti en Roma in relatie tot de stad Den Haag in de periode voor, tijdens en kort na de Tweede Wereldoorlog en is gebaseerd op een onderzoek van Peter Jorna, Consultancy Social Inclusion – Roma & Sinti Issues.


Het levensverhaal van een spreker van Sinti Romanes

Zoni – de vergeten Holocaust, is de aangrijpende autobiografie van een hele bijzondere Holocaust-overlevende: Zoni Weisz. Hij is een man van twee werelden: Nederland en de Sinto-cultuur. Ongeveer een half miljoen zigeuners werden in de Tweede Wereldoorlog gedood door de nazi’s. Zoni overleefde deze oorlog wel. Het boek gaat over zijn jeugd als Sinto, over het verlies van zijn ouders, zusjes en broertje. Maar ook over zijn wonderbaarlijke loopbaan als topbloemist en arrangeur, en als internationaal promotor van de Nederlandse bloemenindustrie.

 

Een zoektocht naar de identiteit van een gedeporteerd meisje

Journalist Aad Wagenaar zocht tussen eind 1992 en begin 1994 de naam van een meisje met een witte hoofddoek dat in de deuropening van een goederenwagon staat, een – beroemd geworden – beeld in een film over het doorgangskamp voor joden in Westerbork in 1944. Via het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, het Herinneringscentrum Westerbork en – onder meer – oud-gevangenen van Westerbork, komt de journalist achter haar identiteit: Settela Steinbach. Zij werd op 19 mei 1944 gedeporteerd naar Auschwitz met een transport van zigeuners.

Op de website Terug naar Westerbork staat lesmateriaal over Settela, verhaal van de Sinti en Roma. U vindt er achtergrondmateriaal, aanvullende bronnen en suggesties voor leeractiviteiten.

Films Sinti & Roma

Regisseur en producent Bob Entrop heeft in de afgelopen tien jaar twaalf verschillende films gemaakt over de Sinti en Roma cultuur. Hij is de oprichter van SOL FILMprodukties, een bedrijf dat voor verschillende omroepen documentaires, praatprogramma’s, drama producties en speelfilms produceert. Neem een kijkje op zijn website om een overzicht van zijn films te bekijken.

Interessante links Roma en Sinti

Roma en Sinti in beeld

  • Achtergrond Roma en Sinti

    Tentoonstelling Sinti in Nederland

    Twente TV (2016) In het Gemeentehuis van Oldenzaal is een tentoonstelling te zien van de geschiedenis van de Sinti door de eeuwen heen.

  • Achtergrond Roma en Sinti

    SINTI, ROMA & GADJE: Zigeuners in Nederland

    De Tweede Wereldoorlog vormt het startpunt van het tweeluik Sinti, Roma & Gadje (2008).

    De documentaire schetst aan de hand van interviews met zigeuners, politici en ambtenaren en met gebruikmaking van uniek, soms onthutsend archiefmateriaal, een verhelderend beeld van de bewogen geschiedenis van de zigeuners in Nederland.

  • Achtergrond Roma en Sinti

    Documentaire Verbroken stilte

    Op 31 oktober 2012 verscheen bij Holland Doc de documentaire Verbroken stilte.

    Roma radioverslaggever Orhan Galjus en filmmaker Bob Entrop reizen door Duitsland en Polen en proberen erachter te komen waarom Sinti en Roma zo lang zwegen over de genocide in de Tweede Wereldoorlog en het leed dat hen is aangebracht.

  • Achtergrond Roma en Sinti

    Digitale tentoonstelling

    Meertalige digitale tentoonstelling ‘De Vergeten Genocide’ (mei 2012).

    Met zes persoonlijke verhalen van Roma en Sinti die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt.

  • Achtergrond Roma en Sinti

    Roma video - Equal opportunities

    Equal opportunities - Let's make it a reality for all (2020).

  • Achtergrond Roma en Sinti

    Vervolging van Roma & Sinti tijdens WO II

    Deze video is onderdeel van de docu 'Nederland in WO II' en gaat over de vervolging van Roma & Sinti op 16 mei 1944.

    Op 16 mei 1944 werd er door de Nederlandse politie een landelijke razzia georganiseerd op zigeuners. Zigeuner is eigenlijk een scheldnaam voor Sinti en Roma, maar wie waren zij nou eigenlijk en waarom werden zij vervolgd?